Maak kennis met... Robert

Instituut voor Publieke Waarden

Robert is bestuurskundige en actieonderzoeker bij het Instituut voor Publieke Waarden (IPW). “Het IPW richt zich op mensen die meer problemen hebben dan zij aankunnen, maar niet de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Wij kijken wat mensen zelf denken dat ze als eerste echt nodig hebben om hun leven weer op de rails te krijgen. Daar gaan we mee aan de slag en dan horen we vervolgens vaak ‘mag niet van de wet’ of ‘kan niet, is geen geld voor’. Met de doorbraakmethode pluizen wij uit hoe we oplossing zo kunnen uitwerken dat het wel binnen de regels past en er geld voor vrijkomt,” legt Robert uit. “Toen het actienetwerk in de lucht kwam, ontstond het idee om deze doorbraakmethode ook toe te passen in het netwerk. In dit geval is het niet dat we kwetsbare mensen helpen door de bureaucratie heen te komen, maar mensen met goede ideeën om te verduurzamen. En dat durfden we wel aan: een methode uit een ander domein toepassen op de energietransitie.”

Wat doet de Doorbraak Tafel?

“Om die 15% gasreductie te behalen leek het de Metropoolregio Amsterdam een goed idee om niet te starten vanuit allemaal beleidstafels maar met een vraag aan de stad: wie heeft er een goed idee voor de energietransitie?” vertelt Robert. “Uit ervaring wisten zij helaas ook dat die goede ideeën vaak vast zouden lopen in bureaucratie. Het mag bijvoorbeeld niet volgens de wet, het is te duur of de regels zijn net anders. Wij zijn gevraagd om mensen met mooie ideeën of initiatieven voor de energietransitie door de bureaucratie heen te loodsen. Wij helpen het plan zo vorm te geven en te ontwerpen dat je verder komt en in samenwerking met de overheid.”

Slimmer gebruik maken van de regels

Volgens Robert worstelen ambtenaren net als initiatiefnemers zelf ook vaak met de regels. Veel mensen zijn volgens hem juist ambtenaar geworden omdat ze iets willen doen voor de publieke zaak. Robert: “Zij handelen dan volgens de regels want die zijn er met een goede reden, onder meer om willekeur te vermijden. Onder ambtenaren is er ook frustratie als zij iets waardevols willen doen, maar het niet kan volgens die regels. Onze inbreng is niet om de regels aan de kant te zetten, maar om ze nog beter te doorgronden. Je pluist het helemaal uit en we kijken naar elke letter van een wet. Vaak blijkt dan meer mogelijk dan vooraf wordt aangenomen. En als het niet via de ene wet kan, dan kan het misschien via een andere wet. We hoeven de regels nooit te doorbreken, we maken er slimmer gebruik van. ‘Rules are tools’ noemen we dat.”

Voorbeeld van een doorbraak

“We hebben verschillende initiatieven bijgestaan,” geeft Robert aan. Als voorbeeld noemt Robert een ROC in Beverwijk dat bij een technische opleiding om statushouders een baan te geven in de energietransitie vastloopt vanwege een tekort aan leerwerkplekken. Met de gemeente Velsen wordt nu gewerkt aan een nieuwe aanpak om extra leerwerkplekken te creëren. Ook vertelt Robert over de verduurzaming van een Vereniging van Eigenaren-complex in Amsterdam-Noord. De verduurzaming binnen de VvE leek te stranden op hoge kosten, onduidelijke regels en angst om buren uit huis te zetten. “Deze groep is zelf naar ons toegekomen en wij hebben samen met de gemeente Amsterdam en het Warmtefonds een doorbraakproject georganiseerd om te voorkomen dat de verduurzaming hier stagneert.” Hoe deze doorbraak er precies uitzag, lees je in dit artikel.

Vangnet voor duurzaamheid

Het meest enthousiast is Robert over het lopende actieonderzoek over het VvE-vangnet. Het vangnet moet voorkomen dat verduurzaming van een VvE-complex een bedreiging wordt voor de woon- of zelfs bestaanszekerheid van minder draagkrachtige huishoudens. Robert legt uit: “Voor een aantal huishoudens lijkt verduurzaming te duur. Er zijn veel regelingen, maar niemand heeft het overzicht. Voor een aantal huishoudens is onduidelijk hoe zij hogere woonlasten kunnen dragen. Wij gaan bij hen langs om te vraag wat zij nodig hebben. Vervolgens onderzoeken we met een groot aantal partijen wat mogelijk is binnen bestaande regelingen om te voorkomen dat niemand zijn huis verliest of in de financiële knel komt. Waar nodig passen we de doorbraakmethode toe om nieuwe oplossingen te vinden. Door dit voor alle kwetsbare huishoudens in een complex te doen, wordt dan een zogenoemd vangnet gecreëerd.”

Robert vertelt verder: “Die samenwerking tussen meewerkende partijen is geweldig. Denk aan partijen zoals: Binnenlandse zaken, RVO, woningcorporaties, Nationale hypotheekgarantie en nog veel meer. We komen samen tot concrete, praktische oplossingen. Het blijkt dat deze methode echt werkt en leidt tot nieuwe kennis en beleid. Kortom, het was best spannend maar de keuze van het Actienetwerk om de doorbraakmethode op de energietransitie toe te passen pakt goed uit.”