Tijdens ons evenement in World Trade Center Amsterdam begin oktober sprak de Technical & Facility Director van WTC Amsterdam, Frank Folkers, over hoe dit grote kantorencomplex op de Zuidas gasvrij is geworden. Al sinds 1999 houdt hij zich bezig met verduurzaming, voorheen gewoon ‘energiebesparing’, van WTC Amsterdam. Achteraf spraken we hem nog wat uitgebreider; wat doet het WTC aan verduurzaming, waar loopt deze facilitator van kantoorruimte voor zo’n 330 bedrijven tegenaan in dit proces en wat zijn de toekomstplannen?
Van enkel energiebesparing naar verduurzaming
Net voor de eeuwwisseling ging Frank de uitdaging aan om energie te besparen in het WTC-complex ‘Toen ik begon werd er al over energiebesparing nagedacht, maar dat noemde je toen nog geen verduurzaming. Het ging vooral om besparingen en daarmee kostenreductie.’ In 2007 begon het kantorencentrum zich echt op duurzaamheid te richten. ‘In het begin hebben we een green action plan gemaakt, met maatregelen die geen grote investering met zich meebrachten maar die je simpel kon uitvoeren en die toch tot besparingen leidden. Wel een stuk of vijftig, zoals het stimuleren van afvalscheiding en het afschaffen van warm water in toiletten. Maar ook toen al werd gefocust op de optimalisatie van klimaatinstallaties en energiemonitoring. In de loop van de jaren is WTC gasloos geworden, draait het op stadsverwarming en wordt er gebruikgemaakt van regulering van het binnenklimaat én verlichting op basis van beweging.'
Tegenstrijdigheid duurzaamheid en uitstraling huurders
Wel zijn er nog altijd uitdagingen, want als je werkt in een multi-tenant-omgeving, dan doe je het niet alleen. ‘Als gebouweigenaar met huurders kun je energiebesparing niet alleen doen, je hebt de huurders en gebruikers ook heel hard nodig. Bij ons worden in een deel van het complex zowel verlichting als het klimaat gestuurd op beweging.’ Goed, want dat betekent dat het licht uitgaat en klimaatregulatie stopt op het moment dat er niemand meer aanwezig is. ‘Soms hebben huurders zelf ook verlichting en dan blijft die wel aanstaan. WTC Amsterdam heeft de duurste kantoormeters, je hebt dan ook bedrijven die zeggen “wij betalen de energierekening, maar we kunnen ons dat wel veroorloven” waardoor ze die verlichting aan laten staan. Huurders die belangrijke klanten krijgen uit het buitenland willen niet dat de temperatuur pas prettig wordt op het moment dat die binnenkomen. Daar zie je dus een tegenstelling; je wilt enerzijds duurzaam zijn, maar anderzijds ook wat uitstralen.’
Flexibeler omgaan met het binnenklimaat
‘Iets anders waar we ook naar kijken is het binnenklimaat. De meeste klanten willen dat het 21 graden is. Dat is heel hard verwarmen in de winter en hard koelen in de zomer. Ik vind dat we wat meer moeten meebewegen met de buitenomstandigheden,’ zegt Frank. Waar ligt de grens? vraagt hij zichzelf af. ‘Ik weet dat er initiatieven zijn om de temperatuur te verlagen naar 20 of 19 graden, al moet het wel een beetje comfortabel blijven. Wat mij betreft is het geen enkel probleem om de temperatuur mee te laten lopen in de zomer. Het is onzin om 21 graden na te streven als het buiten heel warm is. Een graad of zes verschil aanhouden vind ik prima; daarop kun je je kleden.’ En wat betreft eventuele klachten: ‘Bij minder dan 10 procent klachten over het binnenklimaat vind ik dat je het goed doet, dan is namelijk 90 procent wel tevreden. Omdat mensen verschillend zijn, zul je het nooit op dit gebied iedereen naar de zin kunnen maken.’
Project gasloos WTC
WTC is een jaar of vijf geleden gestart met het project om gasloos te worden. WTC Amsterdam bestaat uit drie verschillende delen, die elk op een ander moment gasloos werden en waar door de jaren heen heel veel renovaties en uitbreidingen plaatsvonden. De eerste torens, H en I, zijn sinds 2018 gasloos. ‘Daar beschikten alleen de restaurants over gas. Op een gegeven moment moesten de gasleidingen worden omgelegd, wat een goed moment was om het te hebben over overgaan op elektrisch koken. De gasaansluiting is toen niet omgelegd, maar opgeheven.’
In het voorjaar van 2022 volgde de E-toren; waar voor warmteopwekking al langere tijd gebruik werd gemaakt van stadsverwarming, maar waar nog wel cv-ketels werden ingezet voor de momenten waarop er geen levering was. ‘En die levering was er een forse periode niet, dan moest er alsnog met gasketels verwarmd worden. Er is een nieuwe overeenkomst gesloten waardoor we nu een gegarandeerde levering van stadsverwarming hebben.’
In september vorig jaar volgde de het grootste en laatste deel van het complex. ‘Daarvoor moesten we een alternatief zoeken voor gasmotorinstallaties, die voor warmte- en koudeopwekking en noodstroom zorgden. Nu hebben we een dieselgenerator, is de stadsverwarming uitgebreid en zijn er koelmachines bijgeplaatst.’
Duurzaamheidsplannen voor de toekomst
Eigenaren van WTC hebben een ESG-plan waarin de doelstellingen voor energie-uitstoot staan voor 2035. In relatie tot dat plan zijn ze bezig met een masterplan energie voor de komende vijftien jaar. ‘Op de lange termijn komen er drie WKO-installaties voor koelen en verwarmen, we willen uiteindelijk ook van die stadsverwarming af, tenzij Vattenfall die voor ons gaat verduurzamen, maar volgens mij doen ze daar op dit moment niets aan.
Als je kijkt naar duurzaamheidsdoelstellingen op de lange termijn, moet je denken aan een energieverbruik van 50 kilowattuur per vierkante meter. Dat is nog een uitdaging, want met de meest duurzame nieuwbouw die we nu hebben, zitten we nog op het dubbele daarvan: 99 kilowattuur. De doelstellingen zijn mooi, maar het is nog een raadsel hoe we zover gaan komen.’
Reactie plaatsen
Reacties