Josja van der Veer, directeur en verantwoordelijk voor duurzaamheid binnen de Gemeente Amsterdam, stond vanaf de wieg bij het actienetwerk. Na de inval van Rusland in Oekraïne werd het voor haar snel duidelijk: er moet iets gebeuren. Met 15% gas terug hebben we het gas uit Rusland niet meer nodig. Een oproep tot verbinding van de toenmalig wethouder Marieke van Doorninck leidt tot de geboorte van het actienetwerk GasTerug en een extra rol voor Josja als regielid. Tal van bijeenkomsten, vele acties, grote aantallen betrokkenen en anderhalf jaar later gaat het actienetwerk binnenkort door als stichting. Haar rol als regielid vervalt dan. Samen blikken we terug: hoe kijkt Josja naar het afgelopen anderhalf jaar van actienetwerk GasTerug en waar ziet ze GasTerug over vijf jaar?
Oproep tot verandering
‘We voorzagen meteen dat de inval in Rusland ook in Amsterdam impact zou hebben,’ geeft Josja aan. ‘De gasprijzen zouden enorm oplopen en dat zou leiden tot grote problemen. Kleine ondernemers, bewoners en mensen met lagere inkomens zouden snel de dupe zijn. In maart 2022 deden we daarom een oproep tot verandering. Binnen 2 à 3 weken organiseerden we een bijeenkomst met mensen die iets konden betekenen, we nodigden iedereen uit die iets kon doen in een versnelde energietransitie.’ Die eerste bijeenkomst was meteen succesvol volgens Josja. ‘Een ontzettend grote opkomst! Het gevoel van saamhorigheid en verbinding was er meteen. Samen hebben we de schouders eronder gezet en ging het actienetwerk van start.’
Multiplier
‘Het was natuurlijk spannend of we het doel 15% gas terug zouden halen, maar dat is niet het belangrijkste dat we hebben bereikt,’ vertelt Josja. ‘Het is gelukt een actienetwerk op te richten waar ruimte is voor alle initiatieven en waar we in no time kunnen opschalen. En zijn er belemmeringen? Dan zijn er ook snel doorbraken. De organisatie legt ontzettend snel netwerken waardoor directe actie mogelijk is. Denk aan de acties ‘Zuidas doet het licht uit’, dat gaat nu veel verder dan alleen de lichten op de Zuidas. Veel meer bedrijventerreinen doen nu het licht uit. Je ziet dat acties én geniale ideeën zich snel vermenigvuldigen. Het actienetwerk is een soort multiplier.'
Niet institutionaliseren, maar actie voeren
Het actienetwerk gaat door als stichting en het regieteam valt weg. Josja heeft zeker tips voor het nieuwe bestuur: ‘Zorg ervoor dat het actienetwerk niet institutionaliseert. Niet te veel plannen, maar genoeg ruimte overhouden voor actie en innovaties.’ Daarnaast hoopt ze dat de toekomstige bestuurders hun netwerk op elk mogelijke manier inzetten: ‘In de energietransitie is er zoveel aandacht voor de effecten, maar er is zoveel winst te behalen aan de voorkant. Zuinig omgaan met energie. Daar moeten we echt nog veel meer aandacht voor vragen in alle bedrijfssectoren en eigenlijk de hele economie. Daar zie ik veel winst voor het nieuwe bestuur.’
Josja geeft aan dat zelf ook te blijven doen. ‘Ik blijf betrokken en ik zal voor doorbraken zorgen waar nodig. Mijn netwerk zet ik graag in, die korte lijnen zijn effectief gebleken.’
Over 5 jaar nog bewuster en onafhankelijk
Over 5 jaar hoopt Josja dat het bewustzijn nog groter is. ‘Energie besparen is dan hopelijk minder afhankelijk. Het moet dan veel duidelijker zijn wat je echt zelf kunt doen om energie te besparen. Als bewoner, als kleine ondernemer en als grote organisatie. Het moet volstrekt normaal zijn om daar op dagelijkse basis mee bezig te zijn.’
Josja voegt daar nog aan toe: ‘Ik hoop zelfs dat de werkwijze van het actienetwerk in meer transities wordt gebruikt. Denk aan het probleem met schoon drinkwater. Er is zoveel mogelijk op deze manier.’
Reactie plaatsen
Reacties