Even voorstellen: Dr. Marius Rietdijk, wetenschapper gedragsverandering en nieuwste lid van onze netwerkraad.
In dit artikel introduceren we een bijzonder veelzijdig lid van onze adviesraad: assistent-professor Marius Rietdijk. Niet alleen is hij een expert op het gebied van gedragsverandering, maar ook heeft hij een verrassend veelzijdige achtergrond. Naast zijn wetenschappelijke werk heeft hij maar liefst 20 synthesizers, treedt hij op als goochelaar én doet hij showhypnoses!
Hieronder leren we over hoe Dr. Rietdijk’s inzichten ons als Actienetwerk kunnen helpen bij het stimuleren van gedragsverandering voor een duurzamere toekomst – en wie weet tovert hij onderweg nog wat tips voor je uit zijn hoge hoed.
Wie is Marius Rietdijk?
Dr. Rietdijk is als assistent-professor verbonden aan de afdeling Management en Organisatie van de Vrije Universiteit. Naast zijn rol als wetenschapper is hij sinds 2010 ook wetenschappelijk directeur van ADRIBA (Executive Education and Research Center voor toegepaste gedragsanalyse en Organizational Behavior Management). Bij ADRIBA staat het oplossen van maatschappelijke vraagstukken centraal, met gedragsverandering als uitgangspunt.
Hij is ervan overtuigd dat gedragsverandering niet alleen mogelijk is, maar noodzakelijk om de klimaatdoelen te behalen. Daarom stimuleert Dr. Rietdijk ons (en anderen) om duurzaamheidsambities te vertalen naar concrete, haalbare stappen voor individuen en organisaties. Daarbij benadrukt hij dat veranderingen in gedrag vooral slagen als de beloningen op de korte termijn duidelijk en tastbaar zijn.
De kracht van gedragsverandering
Een groot deel van de huidige aanpak voor duurzaamheid richt zich op bewustwording. Dit is belangrijk, maar niet voldoende. Mensen zijn vaak bereid om hun gedrag aan te passen, mits zij begrijpen wat het hen persoonlijk oplevert. Hier komt gedragsmanagement om de hoek kijken.
Dr. Rietdijk legt uit dat het klassieke model van gedragsverandering bestaat uit drie elementen: Antecedenten, Behavior (gedrag), en Consequenties (‘Het ABC-tje’). Vaak ligt de focus vooral op de eerste fase, zoals bewustwordingscampagnes. Maar, zo stelt Dr. Rietdijk, consequenties zijn minstens zo belangrijk. Pas als mensen ervaren dat hun gedrag hen voordelen oplevert, zullen ze het blijven herhalen. Voor energiebesparing betekent dit dat organisaties niet alleen moeten uitleggen waarom energiebesparing belangrijk is, maar ook moeten belonen wanneer mensen daadwerkelijk actie ondernemen.
Hoe vertaalt dit zich naar energie-efficiëntie?
Het is cruciaal om te begrijpen dat gedragsverandering bij mensen en organisaties niet vanzelf gaat. Dr. Rietdijk benadrukt dat een succesvolle gedragsverandering begint met het specifiek maken van gedrag dat je wilt zien. Bijvoorbeeld: minder energieverbruik tijdens piekuren. Vervolgens meet je hoe vaak dit gedrag voorkomt, en analyseer je de oorzaken en gevolgen van het huidige gedrag. Op basis daarvan kun je gerichte feedback en beloningen geven, zoals lagere energiekosten of andere tastbare voordelen voor medewerkers.
Dit is helemaal in lijn met het werk van Actienetwerk GasTerug. Door onze samenwerking met experts zoals Dr. Rietdijk, willen we nog betere begeleiding en tools bieden voor organisaties (die energie willen besparen) die concreet gedrag rond energiebesparing te stimuleren en (als het aan Dr. Rietdijk ligt) te belonen. Het gaat om gedragsverandering op korte termijn aantrekkelijk te maken, zonder het grotere plaatje uit het oog te verliezen.
Straf heeft averechts effect
Energiebesparing hoeft niet ingewikkeld te zijn. De wetenschapper laat met zijn werk zien dat het belangrijk is om de stappen naar een duurzame toekomst zo klein en concreet mogelijk te maken. Mensen zijn bereid hun gedrag aan te passen, zolang de voordelen duidelijk zijn en direct zichtbaar. Dit kan bijvoorbeeld door tussentijdse doelen en beloningen in te bouwen, zoals financiële voordelen voor medewerkers die duurzame keuzes maken of bedrijven die hun energieverbruik structureel verminderen.
De kracht van gedragsverandering ligt volgens Dr. Rietdijk in het positief motiveren van mensen. Campagnes die gericht zijn op straf of het belasten van ongewenst gedrag, zoals te veel energie verbruiken, werken vaakslecht. Door in te zetten op belonen en positieve feedback, kunnen we juist een blijvende gedragsverandering realiseren. En het is nog veel leuker ook.
Een toekomst met meer vrijheid
Volgens Dr. Rietdijk is gedragsverandering niet alleen noodzakelijk voor een duurzame toekomst, maar ook voor het behoud van onze vrijheden. “Als de wereld zo doorgaat als we nu gaan, dan zullen we een groot deel van onze vrijheden verliezen door de druk die meer en meer op ons komt,” aldus Dr. Rietdijk. Door mensen bewust te maken van hun eigen rol en invloed, kunnen we duurzame keuzes aantrekkelijker maken en bijdragen aan een betere toekomst.
Reactie plaatsen
Reacties